Müslüman Türk irfan sahibi idi. İrfan da ne ki dersek bir milletin iman ve tarih yayığında asırlar boyu döve işleye meydana getirdiği deruni zarafet incelik ve medeniyetin parlak terkibidir. İşte bu terkip insanoğlunun elinden dilinden söz ve davranış olarak taşan bir müstesna verim iç bünyenin sermaye ve zenginliği denebilir. Böylece de toplumun fertleri sözleri ve hareketleriyle içinde yaşadıkları cemiyeti buyrukları ile inceletip aydınlatmışlardır.
Toprak rejiminin sağlıklı zamanındaki tımar ve zeametlerin kolu kanadı altında boy ata ata örfte adette sanatta zarafette iman basiret ve hikmette asırlarca mesafe almış Türk cemiyeti nihayet irfan durağına vararak adeta cismi ruh olmuş ruhu da cismine bir ilahi kaftan giydirmişti.
