Hâtıra-i Âtıf, Osmanlı siyasi tarihinin en uzun yüzyılı olarak da tarif edilen 19. asırda, Sultan Abdülmecid’le birlikte başlayan fırtınalı dönemde yaşanan hadiselere dair mâbeyn başkâtibi görevini üstlenmiş önemli bir zatın, Mehmed Âtıf Bey’in tespitlerinden oluşmaktadır. Eserin istinsahını İbnülemin Mahmud Kemal, babası Mehmed Emin Paşa ve kardeşi Ahmed Tevfik gerçekleştirmiştir. Eserin, gerek müellifin Horhor Mahallesi’ndeki evinde gerekse İbnülemin Mahmud Kemal’in Beyazıt’taki Sarı Köşk olarak bilinen evinde yapılan sohbetler esnasında dile getirilen ve bilinen yazılı kaynaklarda geçmeyen ve rastlanması pek de mümkün olmayan anekdot ve hatıraların kayda alınması arzusu sonrası ortaya çıktığı söylenebilir. Hiçbir yerde duymadığı ve duyamayacağı malumatlar karşısında heyecana kapılan ve anlatılanları bir yere kaydetmeyi arzu eden İbnülemin’in de ısrarıyla Mehmed Âtıf Bey, kendisinin şifahen aktardığı bilgilerin kaleme alınmasına müsaade etmiştir.
Osmanlı’nın son dönemini saraylı birinden, bir mâbeyn başkâtibinden ve İbnülemin’in ilaveleriyle okumak, kaynaklarda yer almayan bilgilere erişmek isteyenler için paha biçilmez bir eser: Hâtıra-i Âtıf.
