Yeryüzündeki deneyimlerden de görüyoruz ki ideolojik devletler doğaları gereği yasakçı ayrımcı ve yaptırımcı oluyorlar. Bu yüzden resmi ideolojisi olan devletlerin teoride olmasa bile pratikte her zaman "siyah yurttaşları" vardır.
Oya demokratik devlet ideolojisi olmayan devlet olduğu için "herkesin devleti" olma özelliğine sahiptir. Demokratik devletin ne teoride ne de pratikte "zenci yurttaşları" yoktur. Çünkü demokrasi ne "beyaz adamın ideolojisi"dir ne de zorbaların.
Devleti teokrasinin emrinden çıkarıp ideokrasinin emrine veren bir siyasal anlayış totaliter ve otoriter bir anlayıştır. Demokratik devlet ne teokratik bir devlettir ne de ideokratik.
