III. Yüzyılda yaşayan Mani Manicilik dininin kurucusudur. Kurduğu din İsa Buda ve zerdüşt'ün düşüncelerinin kaynaşytırılmasından meydana gelmiştir. Mani eski çağın bütün bilgeliğini bütün insanlara seslenen evrensel ve tek bir dinle birleştirmek istiyordu. Mani'ye göre evrenin ve evrendeki bütün varlıkların yapısı iyilik-kötülük (ışık ve karanlık) karşıtlığıyla kurulmuştur: Mani'nin kurduğu din Sasaniler döneminde İran ve Mezopotamya'da etkin oldu ve Orta Asya'da yayıldı. Uygur hükümdakı Bügü Kağan 762 yılında Mani inancını devletin resmi dini olarak benimsedi.
