Kırk yılı aşkın bir süredir kesintisiz basılarak pek çok dile çevrilen ve ortaçağ tarihi üzerine yazılan en başarılı eserlerden biri olan İtalyan Şehir Cumhuriyetleri konuya kısa bir giriş yapmak isteyenlerin başucu kitabı niteliğindedir.
Yazarlar Daniel Waley ve Trevor Dean merkezi güçlerin baskılarına rağmen pek çok İtalyan şehrinin 11. yüzyıldan itibaren siyasal bağımsızlıklarına nasıl kavuştuğunu ve tiranların çoğu şehirde hâkimiyeti ele geçirdiği 14. yüzyıla kadarki serüvenlerini anlatıyorlar. Döneme ait çok çeşitli belge ve edebi malzemeden yararlanarak hem yurtseverlik ve vatanseverlik kavramlarını hem de komünleri birbirinden ayrı düşüren hizip kavgalarını irdeliyorlar. Şehir sakinlerinin toplumsal yaşam ve sanat üzerine bitmez tükenmez tartışmalarının erken dönem Rönesans'a nasıl katkı sağladığını gösteriyorlar.
Özyönetimin erken ve son derece iyi kaydedilmiş deneysel örnekleri olan şehir komünleri gerek siyasal bilimlerle gerekse İtalyan tarihi edebiyatı ve sanatıyla ilgilenen okur ve öğrencilere faydalı ve etkileyici bir okuma fırsatı sunuyor.
