Ekim 1967’de yayımlandığında konusu, dili, arka kapak yazısındaki dikkat çekici “Türk romanı” ifadesi, Kemal Tahir’in edebi ve entelektüel gücü nedeniyle büyük ilgi gören Devlet Ana romanı, neşredilir neşredilmez büyük tartışmaları beraberinde getirir. Aylar boyunca gazete ve dergilerde Kemal Tahir ve eseri Devlet Ana üzerine yazılan yazılar, yazara ve esere getirilen eleştiriler “Türk romanı” üzerine yapılan geniş tartışmalara dönüşür. Öyle ki Devlet Ana ve Kemal Tahir üzerine dergi özel sayıları çıkar, soruşturmalar yapılır.
Bu zengin tartışma ikliminde gazeteci ve yazar Mehmet Seyda, Kemal Tahir’in de aralarında bulunduğu gazeteci, yazar ve okur grubuyla, “Türk Romanı” başlıklı bir açık oturum düzenler. Daha sonra açık oturumun kayıtları kitap haline getirilir.
Açık oturum kayıtları dönemin edebiyat iklimine, “Türk Romanı” tartışmalarına önemli tanıklık ve değerlendirmeler sunmasının yanında, Devlet Ana etrafında ortaya çıkan tartışma ve eleştirilere Kemal Tahir’in birinci ağızdan verdiği cevapları da içermektedir. Kemal Tahir edebiyat ve roman üzerine derinlikli çözümlemelerinin ardından, Dostoyevski ve “Rus Romanı” örneklendirmesiyle romana ve edebiyata Türk dehasını getirmek gerektiğini vurgulayarak “Türk romanı” tartışmalarına noktayı koyar.
