Osmanlı İmparatorluğu; 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı'ndan sonra yaşadığı çalkantı kargaşa başıbozukluk öngörüsüzlük ve diğer sebeplerle vahim olaylar yaşadı ve ardından Ermenilere ıslahatı öngören iki antlaşmaya imza atmak zorunda kaldı. Batılı güçler o iki antlaşmayla Osmanlı'dan Ermenileri Kürtler ve Çerkeslerden koruma sözü ve taahhüdü istiyordu. Bu madde Ermenileri iştahlandırdı; önce ıslahat ardından da bağımsız bir devlete kapı aralayacağı umudu onları daha da saldırganlaştırdı.
Ermeni tehcir olaylarının arka yüzünü eleştirel bir dille gözler önüne seren yazar; Ermenilerin Anadolu'dan göçüp giderlerken arkalarında bıraktıkları kanlarının yasını yüreklerine nasıl kazıdıklarını yazarın dilinden yaşayarak öğreneceksiniz.
"Milletimizi suçlamayınız; Türkiye'de Ermeni kırımı değil bir Türk Ermeni (mukatelesi) vuruşması vardır. Arkadan vurdular biz de vurduk."
Ziya Gökalp
