10. yüzyılda İslâm âleminde ciddi siyasî ayrılıklar yaşanmış, devletler ve emirlikler, Şiîlik ve İsmâilîlik gibi mezhepleri resmî olarak benimsemiştir. Bâtınîler gibi muhtelif mezhep mensupları kendi başına siyasî bir otorite ve güç hâline gelmiş; Fâtımîlerin egemenliğinde yaşayan Sünnî âlimler gibi içinde bulundukları devletten farklı mezheplere mensup âlimler, kimi zaman zulüm boyutuna ulaşmış zor şartlar altında ilmî çalışmalarını yürütmüşlerdir.
İslam Düşüncesi Havzaları dizimizin bu yeni kitabı, dünya tarihinin en eski yerleşimlerinden biri olan Şam havzasına odaklanıyor. Kitap, Şam’ın kuruluşundan ulemânın kendi aralarındaki ilmî münasebetlerine, Şam’ın Emevîler döneminde başşehir olmasından âlimlerin talebe yetiştirme usullerine kadar titizlikle incelediği birçok önemli noktayı okuyucuya aktarıyor.
Ömer Elbeyli, hem siyasî hem sosyo-kültürel hem de ilmî açılardan bu havzayı mercek altına alarak Şam tarihine bakış açımıza farklı bir boyut kazandırıyor. Bu havzadaki İslâmî ilimlerin serüvenini bilhassa konu ederek ilmî hayatın her safhasını dönemin siyasî ve toplumsal karakteristik yapısı içerisinde ortaya koyuyor.
