Geleneksel eğitim kurumları ile Osmanlı siyasi ve içtimai çevreleri arasındaki karşılıklı etkiyi konu alan bu eser her ne kadar Osmanlı ıslahat asrının ayak seslerine odaklanmış ise de konunun daha anlaşılabilir olması için devletin kuruluşundan hatta mirasçısı olduğu dünyadan da alıntılar yapılarak hazırlanmıştır. Çalışmada Osmanlı'nın kuruluşundan itibaren aktif rol alan geleneksel eğitim kurumlarının hem muhatap kitlelerinin hem de müfredatlarının belirli oranlarda farklı olmalarından dolayı mektep/medrese saray okulu ve tarikatlar şeklinde tasnif edilmişlerdir. Saray okulu doğrudan doğruya devletin yönetim tabakasını dikkate almış mektepler ile medreseler siyasi ve içtimai hayata nazari ve ameli planda katkı sunmuş tarikatlar ise bu planı yaşanılır kılmak üzere faaliyette bulunmuşlardır. Dolayısıyla devletin müessisleri Osmanoğulları müsteşar ve memurları medrese ve Enderun mezunları mürebbileri ise tarikat meşayihi olmuşdur.
