Türk tarihinin ana hatları çizilirken Sümer medeniyetinin son günleri ile Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk günleri arasında büyük bir benzeyiş gördüm. Büyük Gazi, 20. asırda Cumhuriyet Türkiyesini nasıl yaratmışsa yedi bin sene evvel yaşayan Sümerlilerin başına da Gazi gibi bir halaskâr geçmiş, Sümer topraklarını düşman istilasından kurtardıktan başka ana vatan hudutlarını Sirtella’dan Babil ve Ninova’ya kadar genişletmiş, Dicle-Fırat kıyılarında muhteşem bir medeniyet kurmuş, Orta Asya’dan göç eden Türk neslini göçebelikten kurtarmış.
Türk tarihi yapılırken Cumhuriyet Türkiyesi banisinin meydana çıkardığı tarihî hakikatleri halkımızın bilmesi lazımdı. İşte Sümer Kızı, bu hakikatleri Çankaya’dan halka indirdi.
İskender Fahrettin Sertelli
İskender Fahrettin Sertelli’nin Sümer Kızı bütün o ilginç metinler arasında çok özel bir yere sahip olmasına rağmen, üzerinde yeteri kadar -yoksa “hiç” mi demeliydim- durulmamıştır.
M. Kayahan Özgül
Atatürk’ün de iltifatına mazhar olan Sümer Kızı, şüphesiz ki bir tezin peşindedir. Bilindiği gibi 1930 yılında basılan Türk Tarihinin Ana Hatları kitabına dayanan, 1932’deki I. Türk Tarih Kongresi’nde Türk bilim ve kamuoyuna, 1937’deki II. Türk Tarih Kongresi’nde ise tüm dünyaya sunulan ve Türk Tarih Tezi diye bilinen teoriler bütününün bir iddiasına göre Hititler, Sümerler gibi Anadolu’nun ilk sakinleri, Türkler ile akraba kavimlerdir. Eserin nüvesi işte bu tezdir. Dolayısıyla eserde Anadolu’nun, hatta tüm medeniyetin teşekkülünde Türklerin önemli rol oynadığı, Batılıların iddia ettiği gibi barbar bir kavim olmadığı tezi öne sürülür. Bu tez, döneminde sayısız makale ile de ispatlanmaya çalışılmıştır. Elbette ki devletin resmi tezinin kurumlara olduğu kadar -Etibank, Sümerbank- edebiyata da yansıması olacaktır. Sümer Kızı, bu tezin edebiyattaki aksülamellerinden biridir.
Şaban Özdemir
