Mehmet Ali Ayni’nin ilk defa yayınlanan kitabının
bazı hususiyetleri var. Eserin öncelikleri,
değerlendirmeleri, metnin hiyerarşisi, üslubu,
içinden gelip geçtiği tekpartili yılların ihtiyaçları
ve müellifin arayışlarını ele veren kelime ve
kavramları... önem arzetmektedir. Osmanlılar
döneminde yetişmiş büyük bir mutasavvıf
tekkelerin çoktan kapandığı, tasavvuf
düşüncesinin küçümsendiği bir zaman aralığında
bir ahlâkî kişilik/bir örnek hayat, önemli ve
Batıdaki benzerleriyle rahatlıkla boy ölçüşebilecek
bir tefekkür adamı, büyük bir şair olarak
anlatılmakta ve yorumlanmaktadır.
İkincisi, Aziz Mahmud Hüdaî, Cumhuriyet
ideolojisinin daraltılmış “Türk” vurgularıyla
bir şekilde ilişkilendirilebilecek tarzda “Türk
Azizleri”nden büyük bir şahsiyet olarak kurgulanıp
anlatılıyor. Yazarın seviyeli bir şekilde yürüttüğü
bu telif siyasetleri, bir tarafıyla Cumhuriyet fikriyatı
ile irtibatlı hale gelmek isterken diğer taraftan
resmi çizgiyi ve ideolojik kültür politikalarını
aşmak ve onları bazı “uygun” yollar bularak
Osmanlı ilim ve kültür hayatının, paranteze alınan
İslâmın ve gayrımeşru ilân edilen tasavvufun içine
çekmektedir.
Ayrıca Ayni’nin eserlerini ve düşüncelerini bir
bütünlük içinde görmek bakımından da önemli bir
çalışma.
