Dünyada hiçbir şeyin değişmeden kalamayacağını biliyorum.
Milletlerin hayatı da insanların hayatı gibi devamlı istihâle halindedir. Dünün akidlerinin bugünün siyasî güçlüklerini meselelerini bütün teferruâtıyle çözümlemelerinin mümkün olamayacağını müdrikim.
Sosyal kanunlar ne kadar dünyaya şâmil bir anlayışla tasavvur edilmîş olurlarsa olsunlar onlar da dünyanın gelişmesine uygun olarak gelişirler bizim evlâtlarımız da bunlara yeni yeni değişiklikler getirmeye uğraşacaklardır.
Kezâ afâki bir nazariyecinin demokratik bir kanundan elde edebileceğini sandığı insani bir netice her zaman meydana gelmeyebilir. Bununla beraber bu husus hükûmetlerin uğruna büyük bir ihtilâlin yapıldığı ve dereler misâli kanların akıtıldığı "İnsan Hakları" gibi mukaddes yüce siyasî ve ahlâki prensipleri inkâr etmelerine hattâ onlara tecâvüz eylemelerine aslâ cevaz vermez.
Hiçbir devletin bunları geçmişte kalmış şanlı fakat karanlıklara gömülmüş birer hâtıradan ibaret olduklarını inandırmaya çalışmaya hakkı yoktur.
Zâhiri tehlikeleri ne olursa olsun gerçek olarak kabul edilmiş prensipler aslâ terkedilmemelidir.
Fakat maalesef bugünün siyaseti için prensiplerin hiçbir kıymeti yoktur tek geçerli şey başarıdır geçici olsa bile!
Ahmet Rıza
