XV. yüzyılda Abdürrahim Merzifonî, Türkistan’da
seyrusülûkunu Zeynüddin Hâfî’nin yanında
tamamladıktan sonra mürşidi onu şu cümle ile
Diyâr-ı Rum’a yani Anadolu’ya gönderir:
“Bir aşk kütüğü yaktık, Rum üzerine attık.”
Tasavvuf kültürü sûfîler, kitaplar, tarikatlar ile
birlikte bir diyardan başka bir diyara ulaşır.
Dervişlerin ulaştığı şehirler, tarikatların yerleştiği
beldeler, kitapların buluştuğu çehreler yeni
anlayışlar ortaya çıkarır. Doğu topraklarından
Anadolu’ya gelen sûfîler, tasavvuf kültürü ve
neşvesiyle yoğrulmuş şehirlerin mimarları olur.
İstanbul ve Bursa bu şehirlerin başında gelir.
Mustafa Kara’nın Türk tasavvuf tarihine dair
makale, inceleme ve denemelerinin bir araya
getirilmesiyle oluşan bir dizi kitabının devamı
niteliğindeki bu eserde, İstanbul ve Bursa’nın
tasavvuf kültürü başroldedir. İstanbul’un fethinde
Fatih’in yanında bulunan Akşemseddin de
buradadır, Cumhuriyet döneminde tekkelerin
illegal tarihini yazmak için Dersaadet’i adımlayan
Cemaleddin Server Revnakoğlu da. Bu şehrin
din ve kültür tarihiyle ilgili önemli bir şahsiyet
olan Kayserili Ahmet Remzi Dede’nin hüznüne
de işaret var, Konyalı Şeyh Vefa’nın şiirine de.
Bursa’nın son yedi yüz yıllık kültür tarihini
eserleriyle en geniş şekilde ortaya koyan Bursa
Mısrî dergâhı şeyhi Şemseddin Ulusoy’a da.
