Mutezile’nin büyüklerinden olan Nazzâm, bu fikir akımının Basra ekolündendir. Kendisinin yaşadığı dönem İslam’ın ilk yılları olması hasebiyle vahye de yakın sayılır. Pek çok eser yazmasına rağmen günümüze pek azı gelebilmiştir. Onu günümüze taşıyanların başında talebesi Câhız gelmektedir. Bu çalışmamızda Nazzâm’ı gün yüzüne çıkarıp kendisi hakkında yapılan menfi veya müspet fikirlerin analizini yapma mahiyetindedir.
İslam dünyasında felsefe tercümeleri de bu zamana denk gelmektedir. İslam dünyası Medine’den sonra, devlet yönetimini Irak’a taşımasıyla ilmi cereyanlar daha çok buralarda görülmektedir. Kelam, fıkıh, tefsir gibi ilimler de daha çok buralarda şekil almıştır. Nazzâm da bu ilimlerin şekillendiği bir zamanda ileri sürdüğü fikirlerin önem arz ettiğini düşünüyoruz.
