Vâridât Şeyh Bedrettin'in öğrencileriyle yaptığı söyleşileri içeriyor.
Kavramların ve cümlelerin sağlamlığı söyleşileri Şeyh'in okuyup düzelttiğini gösteriyor. Bir tasavvuf yapıtı olan Vâridât tasavvufun sınırlarını aşıyor Şeyh'in varlık ve bilgi kuramına dönüşüyor. Şeyh'in Tanrı varlık ve insan hakkındaki düşünceleri çağını aşan öze sahiptir. Kuşkusuz bir Rönesans düşünürü değildir ama İslam dünyasında eşi az bulunur bir aydındır.
Şeyh Bedrettin bu söyleşilerde felsefe yapar. Vâridât onun ilkçağ Yunan felsefesiyle çağının olgucu bilimleriyle yani fizikle kimyayla bir ölçüde biyolojiyle ilgilendiğini gösterir.
Osmanlı Şeyh'in yapıtlarıyla adaleti sağlamaya çalışırken onun öğrencileriyle yaptığı söyleşileri içeren Vâridât'ını sürekli yasaklamıştır. Osmanlı tarihe gömülürken bile Vâridât yasaktı.
Vecihi Timuroğlu
