Azerbaycan'da "Gerbi Azerbaycan" diye adlandırılan bugünkü Ermenistan toprakları doksanlı yıllara kadar Azerbaycan Türklerinin meskün bulunduğu mekânlardandır. Sovyetler Birliğinin zayıfladığı dağılmaya başladığı dönemde Ermeniler harekete geçer Karabağ'da mitingler düzenler. Mitinglerle başlayan süreç Karabağ'ın işgaliyle sonuçlanır. Karabağ savaşının devam ettiği dönemde Ermenistan'da bulunan Azerbaycan Türkleri zor durumda kalır. Ermeniler tarafından sürekli bu ülkeyi terk etmek zorunda kalır. Doksanlı yılların başlarına gelindiğinde Azerbaycan Türklerinin tamamı Ermeniler tarafından sınır dışı edilir.
Kitleler halinde ata yurtlarını terk eden binlerce insan Azerbaycan'a sığınır. Bu dönemde Azerbaycan hem Karabağ'dan hem de Ermenistan'dan mülteci alır. Savaş şartları altında bulunan ülke Karabağ ve Ermenistan'dan gelen mültecinin ihtiyaçlarına aynı anda cevap vermede zorluk çeker. Mültecinin bazıları öğrenci yurtlarına bazıları da Azerbaycan'da zorluk çeker. Mültecilerin bazıları öğrenci öğrenci yurtlarına bazıları da Azerbaycan'da Çadırkent diye tabir edilen çadırlardan oluşan şehirciklere yerleşir. Bugün gerek Ermenistani gerekse Karabağ'dan çıkarılan binlerce insan Azerbaycan'ın farklı bölgelerinde meskün bulunmaktadır.
Bu çalışmada bahsedilen süreçte Azerbaycan'da söylenilen şekliyle didergin "Yurdundan yuvasından ayrı düşen" Ermenistan'dan zorla çıkarılan Türklerinin ağızları ele alındı. Türklerin bu toprakların her köşesinde meskün oldukları görülmektedir.
Ermenistan Türklerinin ağızları genel olarak ele alındığında Azerbaycan'ın bazı ağızlarıyla benzer özellikleri taşıdığı görülmektedir. Bölge ağızları yakın olması sebebi yle Karabağ ve Nahçivan ağızlarına benzer hususiyetler göstermesi yanında özellikle Türkiye sınırına yakın bölgelerde meskün olanların Türkiye Türkçesinden etkilendikleri görülmektedir. Türkiye Türkçesindeki birçok kelime Ermenistan Türkleri tarafından kullanılmaktadır. Bu yönüyle de bölge ağızları dikkat çekici özelliğe sahiptir.
Yüzyıllardır Ermenistan'da meskün bulunan Azerbaycan Türklerinin kültürel mirası özellikle de ağızları bu bölgeden Türklerin çıkarılmasıyla birlikte yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Yaşlı neslin her geçen gün azalması gençlerin yerleştikleri yeni yerlerde konuşulan ağızlardan etkilenmeleri gibi sebeplerden dolayı bölge ağızlarına ait özellikler her geçen gün kan kaybetmektedir. Bundan dolayı da Ermenistan'dan gelen yaşlı nesil hayattayken dinlenilmesi onlardan derlemeler yapılması önem arz etmektedir.
