Metinleri doğru anlama, satır aralarında yatan incelikleri ortaya çıkarma konusunda metin çözümleme yöntemleri önemli ip uçları sağlar. Bu kitapta 1839 yılında ilân edilen Tanzimat Fermanı’ndan başlayarak o dönemde basında çıkan yazılar, şiirler, öykü ve belli başlı romanların sistematik çözümlemesi yapılmaktadır. Tanzimat Fermanı başta olmak üzere bu dönemde yayınlanmaya başlayan Tercümanı Ahval (1860) ve Tasfiri Efkâr (1862) gazetelerinin mukaddimeleri incelenmektedir. Ayrıca dönemin şiirlerinden ve tiyatro eserlerinden örnek incelemeler yapılmaktadır. Tanzimat döneminde yayımlanan ve dönemin ruhunu yansıtan şu metinler çözümlenmektedir: Nabizâde Nazım, Karabibik, Şemseddin Sami, Taaşşukı Talat ve Fıtnat, Namık Kemal, İntibah, Ahmet Mithat, Felatûn Bey ile Rakım Efendi, Samipaşazâde Sezai, Sergüzeşt, Recaizâde Mahmut Ekrem, Araba Sevdası, Mizancı Murat, Turfanda mı Turfa mı?
